İçerik

• Vietnam Savaşı'nın Kökleri
• Vietnam Savaşı Ne Zaman Başladı?
• Viet Cong
• Domino teorisi
• Tonkin Körfezi
• William Westmoreland
• Vietnam Savaşı Protestoları
• Tet Ofansif
• Vietnamlılaştırma
• Benim Lai Katliamı
• Kent Devlet Atışı
• Vietnam Savaşı Ne Zaman Sona Erdi?
• FOTO GALERİLER
• Vietnam Savaşı: Saygon'un Yıkılışı

Vietnam Savaşı, Kuzey Vietnam’ın komünist hükümetini Güney Vietnam’a ve onun ana müttefiki olan ABD’ye karşı koyan uzun, maliyetli ve bölücü bir ihtilaftı. Çatışma, ABD ile Sovyetler Birliği arasında devam etmekte olan Soğuk Savaş tarafından yoğunlaştırıldı. Vietnam Savaşı'nda 3 milyondan fazla insan (58.000'den fazla Amerikalı dahil) öldürüldü ve ölülerin yarısından fazlası Vietnamlı sivillerdi. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki savaşa muhalefet, Amerikalılar, Başkan Richard Nixon'ın 1973'te ABD kuvvetlerinin geri çekilmesini emretmesinin ardından bile acı bir şekilde bölündü. Komünist güçler, 1975'te Güney Vietnam'ın kontrolünü ele geçirerek savaşa son verdi ve ülke, Sosyalist Cumhuriyeti olarak birleşti Vietnam ertesi yıl.

Vietnam Savaşı'nın Kökleri

Çin Yarımadası'nın doğu ucunda Güneydoğu Asya'da bir ulus olan Vietnam, 19. yüzyıldan bu yana Fransız sömürgeci egemenliği altındaydı.

II. Dünya Savaşı sırasında, Japon kuvvetleri Vietnam'ı işgal etti. Hem Japon işgalciler hem de Fransız sömürge yönetimi ile savaşmak için Çin ve Sovyet komünizminden ilham alan siyasi lider Ho Chi Minh, Viet Minh veya Vietnam Bağımsızlık Birliği'ni oluşturdu.

II. Dünya Savaşı'ndaki 1945 yenilgisinin ardından Japonya, Fransız eğitimli İmparator Bao Dai'yi kontrolünde bırakarak güçlerini Vietnam'dan çekti. Ho'nun Viet Minh güçleri kontrolü ele geçirmek için bir fırsat görerek hemen kuzeyden yükseldi ve kuzeydeki Hanoi şehrini ele geçirdi ve Ho ile cumhurbaşkanı olarak Vietnam Demokratik Vietnam Cumhuriyeti'ni (DRV) ilan etti.

Bölgenin kontrolünü yeniden ele geçirmek isteyen Fransa, İmparator Bao'ya destek verdi ve başkenti Saygon şehri ile birlikte Temmuz 1949'da Vietnam eyaletini kurdu.

İki taraf da aynı şeyi istedi: birleşik bir Vietnam. Fakat Ho ve destekçileri, diğer komünist ülkelerin peşinden modellenmiş bir millet isterken, Bao ve diğerleri, Batı'ya yakın ekonomik ve kültürel bağları olan bir Vietnam istedi.

Biliyor musun? Gaziler İdaresi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Vietnam'da görev yapan 3 milyon askerin yaklaşık 500.000'i travma sonrası stres bozukluğu yaşadı ve boşanma, intihar, alkolizm ve uyuşturucu bağımlılığı oranları gaziler arasında belirgin olarak daha fazlaydı.

Vietnam Savaşı Ne Zaman Başladı?

Vietnam Savaşı ve aktif ABD'nin savaşa katılımı 1954'te başladı, ancak bölgede devam eden çatışma birkaç on yıl öncesine kadar uzanmıştı.

Ho’nun komünist kuvvetleri kuzeyde iktidara geldikten sonra, kuzey ve güney ordular arasındaki silahlı çatışmalar Mayıs 1954’te Dien Bien Phu’da kesin bir savaşın sona ermesine kadar devam etti. Savaştaki Fransız kaybı, Çinhindi'deki neredeyse bir yüzyıl Fransız sömürge egemenliğinin sona ermesini sağladı.

DEVAMINI OKU: Vietnam Savaş Zaman Çizelgesi

Bir sonraki anlaşma, Temmuz 1954'te bir Cenevre konferansında imzalanan Vietnam'ı, 17'nci Paralel (17 derece kuzey enlemi) olarak bilinen enlem boyunca, Kuzey'de Ho ve Güney'de Bao'yu kontrol altına aldı. Anlaşma ayrıca, 1956'da yapılacak birleşme için ülke genelindeki seçimleri de istedi.

Bununla birlikte, 1955'te kuvvetli komünizm karşıtı siyasetçi Ngo Dinh Diem, İmparator Bao'yu Vietnam Cumhuriyeti Hükümeti'nin (GVN) cumhurbaşkanı olması için bir kenara itti ve bu dönemde genellikle Güney Vietnam olarak adlandırdı.

Viet Cong

Soğuk Savaş'ın dünya çapında yoğunlaşmasıyla ABD, Sovyetler Birliği'nin herhangi bir müttefiğine karşı politikalarını sertleştirdi ve 1955'te Başkan Dwight D. Eisenhower, Diem ve Güney Vietnam'a verdiği desteği verdi.

Amerikan ordusundan ve CIA'dan gelen eğitim ve teçhizatla Diem'in güvenlik güçleri, güneyde Viet Cong (veya Vietnamlı Komünist) olarak adlandırdığı ve birçoğu acımasızca işkence gördüğü ve idam edildiği 100.000 kişiyi tutukladığı Viet Minh sempatizanlarına saldırdı.

1957'de Viet Cong ve Diem’in baskıcı rejiminin diğer muhalifleri hükümet yetkililerine ve diğer hedeflere yönelik saldırılarla mücadele etmeye başladılar ve 1959’da Güney Vietnam ordusunu itfaiyecilikle meşgul etmeye başladılar.

Aralık 1960’ta, Diem’in Güney Vietnam’daki komünist ve komünist olmayanlar arasındaki birçok muhalif, rejime direniş örgütlemek için Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni (NLF) oluşturdu. NLF'nin özerk olduğunu iddia etmesine ve üyelerinin çoğunun komünist olmadığını iddia etmesine rağmen, Washington'daki birçok kişi Hanoi'nin kuklası olduğunu varsaydı.

Domino teorisi

Güney Vietnam’daki koşulları bildirmek üzere 1961’de Başkan John F. Kennedy tarafından gönderilen bir ekip, Diem’in Viet Cong tehdidiyle yüzleşmesine yardımcı olmak için Amerikan askeri, ekonomik ve teknik yardımın oluşturulmasını tavsiye etti.

Bir Güneydoğu Asya ülkesi komünizme düşerse, birçok ülkenin takip edeceğini söyleyen “domino teorisi” altında çalışan Kennedy, ABD’nin yardımını arttırdı, ancak geniş çaplı bir askeri müdahaleye bağlı kalmaktan vazgeçti.

1962'de, Güney Vietnam'daki ABD askeri varlığı, 1950'lerde 800'den az olana kıyasla, yaklaşık 9.000 birliğe ulaşmıştı.

Tonkin Körfezi

Bazı generallerin darbesi, Kennedy'nin Teksas Dallas'ta öldürülmesinden üç hafta önce, Kasım 1963'te Diem ve erkek kardeşi Ngo Dinh Nhu'yu devirmeyi ve öldürmeyi başardı.

Güney Vietnam’da ortaya çıkan siyasi istikrarsızlık, Kennedy’nin halefi Lyndon B. Johnson ve Savunma Bakanı Robert McNamara’yı ABD’nin askeri ve ekonomik desteğini daha da arttırmaya ikna etti.

1964 Ağustos'unda, DRV torpido botları Tonkin Körfezi'ndeki iki ABD avcısına saldırdıktan sonra, Johnson, Kuzey Vietnam'daki askeri hedeflerin askeri bombalama eylemini emretti. Kongre çok geçmeden Johnson'a geniş bir savaş gücü sağlayan Tonkin Resolution Körfezi'nden geçti ve ABD uçakları düzenli bombalama baskınlarına başladı ve bir sonraki yıl Rolling Thunder Operasyonunu kodladı.

Johnson, 1965 yılının Mart ayında, Amerikan halkından ABD savaş güçlerine Vietnam’daki savaşa verilen güçlü destekle karar verdi. Haziran ayına kadar Vietnam'da 82.000 savaş askeri görev yaptı ve 1965’in sonunda askeri liderler mücadele eden Güney Vietnam ordusunu kıyıya çağırmak için 175.000 kişi daha aradılar.

Danışmanlarının bir kısmının bu tırmanma ve artan savaş karşıtı harekette tüm savaş çabaları konusundaki endişelerine rağmen, Johnson, 1965 Temmuz'unun sonunda ve 10066 askerin 1966'da 100.000'ini derhal göndermesine izin verdi. Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kore, Tayland, Avustralya ve Yeni Zelanda, Güney Vietnam'da (daha küçük ölçekte de olsa) savaşacak birlikler yaptılar.

William Westmoreland

Kuzey Vietnam’a yapılan hava saldırılarının aksine, güneydeki ABD-Güney Vietnam’ın savaş çabaları, çoğunlukla Saygon’daki General Nguyen Van Thieu hükümeti ile koordineli olarak, genel olarak Genel William Westmoreland’ın emri altında gerçekleşti.

Westmoreland, bölgeyi korumaya çalışmak yerine, mümkün olduğunca çok sayıda düşman birliğini öldürmeyi amaçlayan bir yıpranma politikası izlemiştir. 1966'da Güney Vietnam'ın geniş bölgeleri, bütün masum sivillerin tahliye edilmeleri ve yalnızca düşmanların kaldığı “serbest atış bölgeleri” olarak belirlenmiştir. B-52 uçağı veya bombardımanı nedeniyle ağır bombalamalar bu bölgeleri yaşanmaz hale getirdi, çünkü mülteciler Saygon ve diğer şehirlerin yakınında belirlenmiş güvenli bölgelerde kamplara döküldü.

Düşman kurumu sayılırken (bazen ABD ve Güney Vietnamlı yetkililer tarafından abartılmış) bile, DRV ve Viet Cong birlikleri, Ho Chi aracılığıyla teslim edilen insan gücü ve sarf malzemeleriyle bölgelerini kolayca tekrar kaybedebilecekleri gerçeğiyle teşvik etmeyi reddetti. Kamboçya ve Laos'taki Minh Trail. Ek olarak, Çin ve Sovyetler Birliği'nin desteğiyle desteklenen Kuzey Vietnam, hava savunmasını güçlendirdi.

Vietnam Savaşı Protestoları

Kasım 1967'ye kadar Vietnam'daki Amerikan birliklerinin sayısı 500.000'e yaklaşıyordu ve ABD'deki zayiat 15.058 öldürüldü ve 109.527 yaralandı. Savaş devam ederken, bazı askerler hükümetin onları orada tutma nedenlerine ve Washington’un savaşın kazanıldığına dair tekrarlanan iddialarına güvensizlik etmeye geldi.

Savaşın sonraki yılları, Amerikan askerleri arasında gönüllüler ve uyuşturucu kullanımı, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), isyanlar ve askerler tarafından subaylara ve işten çıkarılmamış subaylara yönelik saldırılar dahil olmak üzere delegelerin arasında fiziksel ve psikolojik bozulmaların arttığını gördü.

DEVAMINI OKU: Vietnam Savaşı Veterinerler Eve Döndüklerinde Neden Kötü Muamele Edildi?

Temmuz 1966 ve Aralık 1973 arasında, 503.000'den fazla ABD askeri personeli terk etti ve Amerikan kuvvetleri arasında güçlü bir savaş karşıtı hareket, ABD'de olduğu gibi Vietnam'da da bulunan şiddetli protestolar, cinayetler ve toplu haksızlıklara neden oldu.

Televizyondaki savaşın korkunç görüntüleri tarafından bombalanan ev cephesindeki Amerikalılar da savaşa karşı çıktı: 1967 Ekim'inde, bazı 35.000 gösterici Pentagon'un dışında büyük bir Vietnam Savaşı protestosu düzenledi. Savaşın muhalifleri, düşman savaşçıları değil sivillerin başlıca mağdurlar olduğunu ve ABD'nin Saygon'da yozlaşmış bir diktatörlüğü desteklediğini savundu.

Tet Ofansif

1967’nin sonuna gelindiğinde Hanoi’nin komünist liderliği de sabırsızlanıyordu ve daha iyi tedarik edilen ABD’yi başarı umutlarını bırakmaya zorlamak amacıyla kararlı bir darbe vurmaya çalıştı.

31 Ocak 1968’de General Vo Nguyen Giap’a bağlı bazı 70.000 DRV kuvveti, Güney Vietnam’da 100’den fazla şehir ve kasabada koordine edilen bir dizi şiddetli saldırı dizisi olan Tet Saldırısını başlattı.

Şaşırtıcı bir şekilde ele alındığında, ABD ve Güney Vietnam güçleri yine de hızlı bir şekilde geri dönmeyi başardılar ve komünistler bir veya iki günden daha uzun bir süre hedeflerini tutamadılar.

Tet Saldırganının raporları ABD halkını şaşkına çevirdi, ancak özellikle de Batıya sonra Vietnam Savaşı'nda kazanılan zaferin tekrarlandığına dair güvence verilmesine rağmen, Batı Yakası'ndan 200.000 asker daha talep etti. Seçim notlarında onay derecelendirmelerinin düşmesiyle birlikte Johnson, Kuzey Vietnam'ın çoğunda bombalamaya son verdi (Güneyde bombalamalar devam etse de) ve geri kalanını yeniden seçmekten ziyade barış aramaya adamaya söz verdi.

Johnson’ın Mart 1968’deki konuşmasında ortaya çıkan yeni müziği, Hanoi’nin olumlu yanıtı ile bir araya geldi ve ABD ile Kuzey Vietnam arasında barış görüşmeleri Mayıs’ta Paris’te başladı. Daha sonra Güney Vietnam ve NLF'nin dahil edilmesine rağmen, diyalog kısa bir süre sonra çıkmaza girdi ve 1968 seçim sezonunun şiddet ile sarsıldığı bir seçim döneminden sonra cumhuriyetçi Richard M. Nixon başkanlığı kazandı.

Vietnamlılaştırma

Nixon, savaş çabalarını desteklediğine inandığı Amerikalıların “sessiz çoğunluğuna” hitap ederek savaş karşıtı hareketi söndürmeye çalıştı. Amerikan zayiatının hacmini sınırlamak amacıyla Vietnamizasyon: ABD birliklerini geri çekmek, hava ve topçu bombardımanını arttırmak ve Güney Vietnamlıya kara savaşını etkin bir şekilde kontrol etmek için gereken eğitim ve silahları vermek için bir program yaptı.

Bu Vietnamlaşma politikasına ek olarak, Nixon, Paris’te kamu barış görüşmelerine devam etti ve 1968 baharında başlayan Dışişleri Bakanı Henry Kissinger tarafından yürütülen üst düzey gizli görüşmeleri de ekledi.

Kuzey Vietnamlı, ABD’nin desteklediği General Nguyen Van Thieu’nün barış koşullarının kaldırılmasının yanı sıra ABD’nin tam ve koşulsuz olarak geri çekilmesi konusunda ısrar etmeye devam etti ve sonuçta barış görüşmeleri durdu.

Benim Lai Katliamı

Önümüzdeki birkaç yıl, ABD askerlerinin Mart 1968'de My Lai köyünde 400'den fazla silahsız sivilin acımasızca katlettiği korkunç vahiy de dahil olmak üzere daha fazla katliam getirecekti.

My Lai Katliamından sonra, savaş karşıtı protestolar çatışmanın dayandığı gibi kurulmaya devam etti. 1968 ve 1969'da ülke genelinde yüzlerce protesto yürüyüşü ve toplantısı yapıldı.

Amerikan tarihinin en büyük savaş karşıtı eylemi 15 Kasım 1969’da Washington’da gerçekleşti, 250.000’den fazla Amerikalı barış içinde toplandı ve Amerikan birliklerinin Vietnam’dan çekilmesini istedi.

Özellikle üniversite kampüslerinde güçlü olan savaş karşıtı hareket, Amerikalıları acı bir şekilde böldü. Bazı genç insanlar için savaş, tekrar gelmeye başladıkları denetlenmeyen bir otorite şeklini sembolize ediyordu. Diğer Amerikalılar için hükümete karşı gelmek vatansever ve ihanet sayıldı.

İlk ABD birlikleri geri çekilirken, kalanlar gittikçe sinirlendi ve sinirlendi, moral ve liderlikle ilgili sorunları alevlendiriyordu. On binlerce asker, terkedilme konusunda onursuz taburculara maruz kaldı ve 1965-73 yıllarından itibaren yaklaşık 500.000 Amerikalı erkek, çoğu kurbandan kaçmak için Kanada'ya kaçan "taslak kaçakçı" oldu. Nixon, taslak çağrılarını 1972'de sonlandırdı ve ertesi yıl gönüllü bir ordu kurdu.

Kent Devlet Atışı

1970 yılında, ortak bir ABD-Güney Vietnam operasyonu, burada DRV tedarik üslerini yok etmeyi umarak Kamboçya'yı işgal etti. Güney Vietnamlılar daha sonra Kuzey Vietnam tarafından geri itilen kendi Laos işgallerine öncülük etti.

Bu ülkelerin işgali, uluslararası hukuka aykırı olarak, Amerika'daki üniversite kampüslerinde yeni bir protesto dalgasına yol açtı. Biri sırasında, 4 Mayıs 1970’te, Ohio’daki Kent Eyalet Üniversitesi’nde Ulusal Muhafızlar dört öğrenciyi vurup öldürdü. 10 gün sonra yapılan bir protestoda, Mississippi'deki Jackson Eyalet Üniversitesi'ndeki iki öğrenci polis tarafından öldürüldü.

Bununla birlikte, Haziran 1972’nin sonunda, Güney Vietnam’a yapılan başarısız bir taarruzdan sonra Hanoi sonunda uzlaşmaya istekliydi. Kissinger ve Kuzey Vietnamlı temsilciler erken sonbaharda bir barış anlaşması hazırladılar, ancak Saygon'daki liderler bunu reddetti ve Aralık ayında Nixon Hanoi ve Haiphong'daki hedeflere yönelik bir dizi bombalama saldırısına izin verdi. Noel Bombası olarak bilinen baskınlar uluslararası kınama aldı.

Vietnam Savaşı Ne Zaman Sona Erdi?

Ocak 1973'te, ABD ve Kuzey Vietnam, iki ülke arasındaki açık düşmanlıklara son veren nihai bir barış anlaşması imzaladılar. Bununla birlikte, Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki savaş, DRV güçlerinin Saygon'u ele geçirmesiyle 30 Nisan 1975'e kadar Ho Chi Minh Şehrinin adını değiştirdiğinde devam etti (Ho, 1969'da öldü).

Yirmi yıldan fazla süren şiddetli çatışma Vietnam nüfusunu yıkıcı bir şekilde etkiledi: Yıllarca süren savaşın ardından, 2 milyon kadar Vietnamlı öldü, 3 milyon kişi yaralandı ve 12 milyon kişi mülteci oldu. Savaş, ülkenin altyapısını ve ekonomisini yıkmıştı ve yeniden yapılanma yavaş ilerlemişti.

1976'da Vietnam, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olarak birleşti, ancak komşu Çin ve Kamboçya ile çatışmalar da dahil olmak üzere önümüzdeki 15 yıl boyunca sporadik şiddet devam etti. 1986'da uygulamaya konan geniş bir serbest piyasa politikasına göre, ekonomi petrol ihracat gelirlerini ve yabancı sermaye girişini artırarak gelişmeye başladı. Vietnam ve ABD arasındaki ticaret ve diplomatik ilişkiler 1990'larda yeniden başladı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Vietnam Savaşı'nın etkileri, son birlikler 1973'te eve döndükten uzun bir süre sonra oyalanacaktı. Millet 1965-73 arasında Vietnam'daki ihtilaf için 120 milyar dolardan fazla harcadı; Bu büyük harcama, 1973'teki dünyadaki petrol krizi ve yüksek yakıt fiyatları nedeniyle artan enflasyona yol açtı.

Psikolojik olarak etkiler daha da derinlere büründü. Savaş, Amerikan yenilmezliğinin mitini delip bitirdi ve ülkeyi acı bir şekilde böldü. Geri dönen gazilerin çoğu, savaşın her iki muhalifinin (onları masum sivilleri öldürmüş olarak görüyorlardı) ve destekçilerinin (onları savaşı kaybettiklerini sanıyorlar) ve toksik herbisit Ajanına maruz kalmanın etkileri de dahil olmak üzere fiziksel hasarla olumsuz tepkilerle karşı karşıya kaldı. Turuncu, milyonlarca galon, ABD'nin uçakları tarafından Vietnam'ın yoğun ormanlarına atılmıştı.

1982'de, Washington'daki Washington'daki Vietnam Gazileri Anıtı açıklandı. Savaşta öldürülen ya da kaybedilen 57,939 Amerikalı erkek ve kadının adı yazılıydı; daha sonra eklemeler bu toplamı 58.200'e çıkardı.

FOTO GALERİLER

Vietnam Savaşı: Saygon'un Yıkılışı