İçerik
Kretase-Üçüncül soyu tükenme olayı veya K-T olayı, yaklaşık 65.5 milyon yıl önce gerçekleşen dinozorların ve diğer türlerin ölümü için verilen addır. Uzun yıllar boyunca paleontologlar, bu olayın dinozorların yiyecek arzını kesintiye uğratan iklim ve jeolojik değişikliklerden kaynaklandığına inanıyorlardı. Bununla birlikte, 1980'lerde, baba-oğul bilim adamları Luis (1911-88) ve Walter Alvarez (1940-) jeolojik kayıtlarda, bolluk içinde bolca bulunan farklı bir iridyum elementi tabakasını kesin olarak karşıladıklarını keşfetti. dinozorların öldüğü zaman. Bu, bir kuyruklu yıldız, asteroit veya meteor çarpma olayının dinozorların neslinin tükenmesine neden olabileceğini gösteriyor. 1990'lı yıllarda bilim adamları, söz konusu döneme dayanan Meksika'nın Yucatán Yarımadası'nın ucundaki devasa Chicxulub Krateri'ni buldu.
Birçok Teori, Kanıt Yok
Dinozorlar, şu an Kretase-Üçüncül veya K-T neslinin tükenmesi olayı olarak bilinen bir olayda, 65.5 milyon yıl önce ani ölümlerine kadar dünyayı 160 milyon yıl boyunca dolaştı. (“K”, Alman “Kreidezeit” kelimesiyle ilişkili olan Cretaceous'un kısaltmasıdır.) Dinozorların yanı sıra, diğer birçok memeli, amfibi ve bitki türü aynı anda öldü. Yıllar boyunca, paleontologlar, bu kapsamlı kayıp için birkaç teori önerdiler. İlk teorilerden biri, küçük memelilerin dinozor yumurtası yedikleri, böylece dinozor popülasyonunu sürdürülemez hale gelinceye kadar azalttığı idi. Diğer bir teori, dinozorların vücutlarının küçük beyinleri tarafından işletilemeyecek kadar büyük hale gelmesiydi. Bazı bilim adamları, büyük bir vebanın dinozor popülasyonunu azalttığına ve ardından karkaslarında ziyafet çeken hayvanlara yayıldığına inanıyorlardı. Açlık başka bir olasılıktı: Büyük dinozorlar çok miktarda yiyecek gerektiriyordu ve tüm bitki örtüsünü yaşam alanlarından çıkardılar. Ancak bu teorilerin çoğu kolayca reddedilir. Eğer dinozorların beyinleri adapte olamayacak kadar küçük olsaydı, 160 milyon yıl boyunca gelişemezlerdi. Ayrıca, bitkilerin beyinleri yoktur ve hayvanlarla aynı hastalıklardan muzdarip değildir, bu nedenle eşzamanlı olarak yok olmaları bu teorileri daha az mantıklı kılar.
Biliyor musun? K-T neslinin tükenmesi tarihteki ilk büyük kayıp değildi ve en büyüğü değildi. Büyük Ölmek olarak bilinen Permiyen-Triyas soyunun tükenmesi olayı, 251.4 milyon yıl önce meydana geldi ve dünyadaki tüm deniz türlerinin yüzde 96'sını ve tüm karasal omurgalı türlerinin yüzde 70'ini ortadan kaldırdı.
Uzun yıllar boyunca, iklim değişikliği dinozorların ölümünün en güvenilir açıklamasıydı. Dinozorlar gezegenin sürekli nemli, tropik ikliminde büyüdü. Ancak dinozorların neslinin tükenmesine karşılık gelen geç Mesozoyik Çağında, kanıtlar gezegenin yavaş yavaş soğuduğunu göstermektedir. Düşük sıcaklıklar Kuzey ve Güney kutuplarında buz oluşmasına ve okyanusların soğumasına neden oldu. Çünkü dinozorlar soğukkanlıydı çünkü güneşten vücut ısısı aldılar ve havanın önemli ölçüde daha soğuk iklimlerde hayatta kalamayacakları belliydi. Yine de bazı timsahlar gibi soğuk kanlı hayvan türleri hayatta kalmayı başardı. Ayrıca, iklim değişikliği on binlerce yıl alacaktı, bu da dinozorlara uyum sağlamaları için yeterli zaman verdi.
Uzaydan Geldi
1956'da, Rus gökbilimci Joseph Shklovsky (1916-85), nesli tükenmek üzere olan bir süpernova'nın (ölen bir yıldızın patlamasıyla) dünyayı öldürebilecek radyasyonla yağdırdığını teorikleştirdiği zaman, nesli tükenmeyi düşünen ilk bilim insanı oldu. dinozorlar. Bir kez daha teori ile ilgili problem dinozorların neden öldüğünü ve diğer türlerin neden olmadığını açıklıyordu. Ayrıca, bilim adamları böyle bir olayın, Kretase Dönemi'ne kadar uzanan dünyadaki çok miktarda radyasyonun yüzeyinde kanıt bırakacağını söylediler. Hiçbiri bulunamadı.
Radyasyon ve nükleer araştırma alanında Nobel ödüllü fizikçi, mucit ve öncü olan Luis Alvarez'e girin. O ve oğlu, jeolog Walter Alvarez'in İtalya'da K-T sınırında santimetre kalınlığında iridyum bakımından zengin bir kil tabakası keşfettiklerinde araştırmalar yaptığını belirtti. İridyum dünya üzerinde nadir görülür ancak uzayda daha yaygındır. Alvarez, bulgularını 1981'de yayınladı ve ince iridyum katmanının, büyük bir meteor, kuyruklu yıldız veya asteroitin dünya üzerindeki etkisinin ardından biriktiğini varsaydı. Ayrıca, bu bolid etkisi (meteor, kuyruklu yıldız veya dünyanın yüzeyiyle çarpışan asteroit) dinozorların neslinin tükenmesine neden olmuş olabilir. O zaman, Alvarez teorisi şimdiye dek gülünç olduğu geçerli hipotezlerden uzaklaştırıldı. Yine de, yavaş yavaş, diğer bilim adamları, Alvarez teorisini destekleyen dünyadaki çeşitli yerlerde iridyum kanıtı bulmaya başladılar. Ancak, çarpma sahası şeklinde sigara içilmez silah yoktu.
Sonra 1991'de, Meksika Körfezi'ne uzanan Yucatán Yarımadası'nın kenarında 110 mil çapında büyük bir meteor krateri keşfedildi. Chicxulub Krateri, dublaj olarak yakındaki bir köye seçildi. Bilim adamları, onu oluşturan bolidin yaklaşık 6 mil çapında olduğunu, saatte 40.000 mil hızla dünyaya çarptığını ve şimdiye kadar patlatılan en güçlü nükleer bombadan 2 milyon kat daha fazla enerji harcadığını düşünüyor. Isı, dünyanın yüzeyini kirletmiş, dünya genelindeki orman yangınlarını ateşlemiş ve enkaz atmosferi bulanıklaştırırken gezegeni karanlığa sürüklemiş olacaktı. Miles-tsunamiler tsunamiler kıtalarda yıkanıp birçok yaşam biçimini boğardı. Şok dalgaları depremleri ve volkanik patlamaları tetiklerdi.
Ortaya çıkan karanlık, aylarca, muhtemelen yıllarca sürebilirdi. Dünyanın sıcaklıklarını donma bölgesine, bitkileri öldürmeye ve otçulları hiçbir şey yemeyecek şekilde bırakmaya zorlardı. Birçok dinozor haftalar içinde ölmüş olacaktı. Otçullara bayılan etoburlar bir veya iki ay sonra ölmüş olacaktı. Genel olarak, biyolojik çeşitlilik kaybı çok büyük olurdu. Sadece toprağa dökülen ve kalanları yiyebilen küçük temizleyen memeliler hayatta kalabilecekti. İridyum tabakası ve Chicxulub Krateri, birçok bilim insanını bolid etki teorisinin güvenilir olduğuna ikna etmeye yeterli delil idi. Önceki teorilerin yapamadıklarının çoğunu açıkladı.
Hala bir Teori
Paleontoloji, merkezi gizemi çözülmüş gibi görünse bile rekabetçi bir disiplin olmaya devam ediyor. Dinozor neslinin tükenmesi konusundaki anlaşma oybirliğiyle sınırlı değil ve dinozorların nasıl yaşadığı ve öldüğü hakkında bilgi birikimine katkıda bulunan fosiller bulunmaya devam ediyor. Ancak son zamanlarda kuşlar dinozorların torunları olarak tanımlandı ve dinozor zekası ve davranışlarıyla ilgili teoriler değişmeye devam ediyor. Dinozorların soğuk kanlılığı gibi köklü gerçekleri bile tartışmaya açık. İklim değişikliği teorisi hala Chicxulub etkisinin neslinin tükenmesinin tek nedeni olduğunu çürüten bazı bilim insanlarına yönelmeye devam ediyor. Hindistan'da 65 milyon yıllık lav akıntısından çıkan kanıtlar, dev bir gaz halindeki volkanik tüyün dinozorları tehdit eden küresel iklim değişikliğini başlattığını ima ediyor. Bilim adamlarının devam eden araştırmaları, sürekli değişen, sürekli gelişen gezegenin daha ayrıntılı bir resmini çizmeye yardımcı olacak.
